Słownik to książka, która zwykle nie jest przez uczniów lubiana gdyż zdaniem wielu z nich szukanie słów jest nudne i nużące. Każdy uczeń ma słownik, który leży na półce, ale nie każdy chce i umie z niego korzystać. Myślę, że w każdej szkole jest już zestaw słowników dostępnych dla młodzieży w czasie zajęć. By uczniowie chcieli korzystać ze słownika powinni wiedzieć, że jest to "taka książka", którą zawsze można znaleźć u swojego nauczyciela języka obcego i że on chętnie do niej zagląda w razie potrzeby. Jeżeli uczniowie widzą, że czerpanie informacji, szukanie odpowiedzi w słowniku nie jest dyshonorem ani wstydem dla nauczyciela to i oni znajdą w sobie chęci i odwagę do sięgnięcia po tę szczególną książkę.
Trzeba pamiętać, że słownik słownikowi nie jest równy i należy doradzić swoim wychowankom, jaki powinni nabyć oraz nauczyć ich, jak z niego korzystać.
W początkowym okresie nauki oczywiście uczniowie mogą wybrać dwujęzyczny słownik, gdzie wyjaśnienia znajdą w ich języku ojczystym. Natomiast w miarę postępów w nauce języka uczniowie powinni mieć szansę i okazję by zacząć zaglądać do jednojęzycznego słownika, gdzie obce słowa są wytłumaczone w języku obcym, ale zrozumiale dla użytkownika. To w takim słowniku można zobaczyć jak słowa są używane przez "native speakers", i jakie jeszcze inne znaczenia mają, a przykłady ukażą ich zastosowanie we współczesnym języku. By korzystanie ze słownika nie było frustrujące trzeba umieć znaleźć słowo szybko. "Praktyka czyni mistrza" - a poprzez różne ćwiczenia możemy to swoim uczniom umożliwić, robiąc krótkie quizy nawet pomiędzy innymi ćwiczeniami w czasie lekcji. Możemy poprosić o wyszukanie kilku informacji na czas, np.: - Jakie jest pierwsze/ostatnie słowo na literę "P", - Jakie jest pierwsze/ostatnie słowo na stronie nr 124?, - Na jaką literę jest najmniej wyrazów w słowniku?
Znajomość alfabetu jest oczywiście niezbędna, ale w przypadku nauki języków indoeuropejskich nie stanowi to problemu dla polskich uczniów.
By umożliwić słuchaczom samodzielne i pełne korzystanie ze słownika każdy nauczyciel powinien objaśnić skróty i oznaczenia w słowniku, z którego mają korzystać uczniowie. Oczywiście koniecznie trzeba im pokazać zapis fonetyczny i trochę go z nimi poćwiczyć, ale nie jest to czas stracony. Sprawne korzystanie ze słownika to jedna z najbardziej przydatnych umiejętności w posługiwaniu się językiem obcym. Jest wiele ćwiczeń, które rozwijają sprawność posługiwania się słownikiem. Przytoczę kilka z nich: - Wypisujemy wyrazy i zadaniem uczniów jest znalezienie synonimów lub antonimów oraz ułożenie zdań wykorzystujących te wyrazy. - Podajemy wyrazy w zdaniu, które brzmią podobnie i uczniowie muszą znaleźć te, które są poprawne. Na przykład: "There is a large (whole, hole) in the street". - Podajemy uczniom kilka słów i oni muszą znaleźć słowa niepasujące do tej grupy (tzw. "odd ones") - Podajemy słowa i ich definicje w nieuporządkowanej kolejności w dwóch kolumnach, a zadaniem uczniów jest je wzajemnie dopasować. (By ćwiczenie to utrudnić można podać o jedno słowo więcej niż definicji, a zadaniem ucznia jest napisać definicję tego słowa korzystając ze słownika.)
Jako nauczycielom nie wolno nam zapominać, że również internet jest pełen słowników języków obcych i powinniśmy naszym uczniom pokazać chociaż kilka z nich, gdyż większość młodych ludzi woli słownik na ekranie komputera niż na papierze.
Grażyna Skałka Zespół Szkół Chemicznych w Krakowie |